Pamantayang Amerikano para sa Impormasyon, Bukas na Pag-access sa Publikasyon: Naglalabas ng Draft para sa Pagsusuri ng Publiko
Noong Setyembre 3, 2025, 7:11 ng umaga, isang mahalagang anunsyo ang inilathala ng Current Awareness Portal (カレントアウェアネス・ポータル). Ito ay tungkol sa paglabas ng National Information Standards Organization (NISO) ng isang draft na dokumento na naglalaman ng mga rekomendasyon para sa mga proseso ng operasyon ng publikasyong bukas sa publiko (open access publication). Kasalukuyan itong bukas para sa pampublikong komento, isang mahalagang hakbang upang matiyak na ang mga pamantayang ito ay makatutugon sa pangangailangan ng komunidad ng pananaliksik at publikasyon.
Ano ang NISO at Bakit Mahalaga ang Dokumentong Ito?
Ang NISO, bilang isang pangunahing organisasyon para sa pagtatakda ng mga pamantayan sa industriya ng impormasyon, ay gumaganap ng isang mahalagang papel sa pagpapadali ng pagpapalitan ng impormasyon at pagpapalakas ng pag-access dito. Sa panahon ngayon kung saan lumalaganap ang open access publishing, ang pagkakaroon ng malinaw at epektibong mga proseso ng operasyon ay kritikal.
Ang draft na dokumento ng NISO ay naglalayong magbigay ng isang balangkas para sa mga publisher, institusyon, at iba pang stakeholder sa larangan ng open access. Tinitingnan nito ang iba’t ibang aspeto ng publikasyong bukas sa publiko, mula sa proseso ng pagsusumite ng manuskrito, pagsusuri ng kalidad, hanggang sa paglalathala at pamamahagi. Ang layunin ay upang maitala ang pinakamahusay na mga kasanayan at magbigay ng gabay na makakatulong sa pagpapabuti ng kahusayan, transparency, at sustainability ng open access ecosystem.
Mga Potensyal na Paksa na Sakop ng Rekomendasyon:
Bagaman hindi pa detalyadong nababanggit ang bawat nilalaman ng draft, maaari nating isipin ang mga sumusunod na potensyal na paksa na malamang na sakop ng mga rekomendasyon ng NISO, batay sa kasalukuyang mga hamon at oportunidad sa open access publishing:
- Pamamahala ng Manuskrito at Proseso ng Peer Review: Paano masisiguro ang patas, mabilis, at mahusay na proseso ng pagsusumite at pagsusuri ng mga manuskrito?
- Pagiging Bukas ng Data at Metdata: Mga panuntunan at pamantayan para sa pagbabahagi ng pananaliksik na data at metadata upang mapadali ang pagtuklas at paggamit muli ng impormasyon.
- Pamamahala ng Bayarin sa Publikasyon (Article Processing Charges – APCs): Mga rekomendasyon para sa transparency at pagiging patas sa pagtatakda at paggamit ng mga APC.
- Pagkilala at Pag-cite: Mga pamantayan para sa pagbibigay ng tamang pagkilala sa mga akda at sa paggamit ng mga persistent identifiers (tulad ng DOIs).
- Pagpapanatili (Archiving) at Pag-access: Mga estratehiya para sa pangmatagalang pag-iimbak at pagtiyak ng patuloy na pag-access sa mga nalathalang pananaliksik.
- Etika sa Publikasyon: Mga gabay upang maiwasan ang plagiarism, panggagaya, at iba pang anyo ng hindi etikal na pag-uugali sa publikasyon.
- Interoperability at Standardisasyon: Pagtataguyod ng mga pamantayan na magpapahintulot sa iba’t ibang sistema at platform na magkaisa at makipagpalitan ng impormasyon nang walang sagabal.
Bakit Mahalaga ang Pampublikong Komento?
Ang paglalabas ng draft na dokumento para sa pampublikong komento ay isang napakahalagang bahagi ng proseso ng pagtatakda ng pamantayan. Ito ay nagbibigay ng pagkakataon sa lahat ng interesadong partido – mga mananaliksik, librarian, publisher, institusyon, at iba pa – na magbigay ng kanilang input, magtanong, magmungkahi ng mga pagbabago, o magbahagi ng kanilang mga karanasan.
Ang feedback na ito ay tutulong sa NISO na:
- Maunawaan ang mga praktikal na hamon: Ang mga nasa ground level ay may pinakamahusay na pag-unawa sa mga posibleng isyu na maaaring lumitaw sa pagpapatupad ng mga rekomendasyon.
- Siguraduhing ang mga pamantayan ay naaangkop at magagamit: Ang mga mungkahi mula sa publiko ay makakatulong sa paghubog ng mga pamantayan upang maging makabuluhan at epektibo sa iba’t ibang konteksto.
- Palakasin ang pagtanggap at pagsunod: Kapag ang komunidad ay nakilahok sa proseso ng paglikha, mas malaki ang posibilidad na tanggapin at sundin ang mga pamantayang mabubuo.
Paano Makilahok?
Ang sinumang interesado ay inaanyayahang tingnan ang draft na dokumento ng NISO at magbigay ng kanilang mga komento. Karaniwan, ang mga organisasyon na tulad ng NISO ay nagtatatag ng isang tiyak na panahon para sa pampublikong komento, at nagbibigay sila ng mga tagubilin kung paano isumite ang mga ito. Mahalaga na bisitahin ang opisyal na website ng NISO o ang nauugnay na anunsyo sa Current Awareness Portal para sa mga partikular na detalye kung paano makilahok.
Ang Hinaharap ng Open Access:
Ang inisyatibong ito ng NISO ay isang positibong hakbang tungo sa pagpapatibay ng pundasyon ng open access publishing. Sa pamamagitan ng pagtatakda ng malinaw at pinagkasunduang mga pamantayan, inaasahan natin ang mas maayos, mas matapat, at mas epektibong daloy ng kaalaman sa buong mundo. Ang aktibong pakikilahok sa prosesong ito ay makakatulong sa paghubog ng isang hinaharap kung saan ang pananaliksik ay mas madaling ma-access at magagamit ng lahat.
米国情報標準化機構（NISO）、オープンアクセス出版の業務プロセスに関する推奨事項をまとめた文書の草案を公開：パブリックコメントを実施中
Naghatid ng balita ang AI.
Ginamit ang sumusunod na tanong upang makabuo ng sagot mula sa Google Gemini:
Ang ‘米国情報標準化機構（NISO）、オープンアクセス出版の業務プロセスに関する推奨事項をまとめた文書の草案を公開：パブリックコメントを実施中’ ay nailathala ni カレントアウェアネス・ポータル noong 2025-09-03 07:11. Mangyaring sumulat ng isang detalyadong artikulo na may kaugnay na impormasyon sa isang malumanay na tono. Pakiusap na sumagot sa Tagalog na may artikulo lamang.