Narito ang isang detalyadong artikulo tungkol sa “Richard Stallman – La révolution du logiciel libre et GNU” sa malumanay na tono, isinulat sa Tagalog:
Ang Pilosopiya ng Malayang Pagkilos: Kilalanin si Richard Stallman at ang Rebolusyon ng GNU at Libreng Software
Ang teknolohiya ay patuloy na humuhubog sa ating mundo, at sa puso ng maraming pag-unlad na ito ay nakatayo ang isang pangalan na madalas marinig sa mga usapang pang-kompyuter: si Richard Stallman. Sa isang malalim na pagtalakay na inilathala ni Korben noong Hulyo 30, 2025, binigyan-diin ang kanyang mahalagang papel sa paglulunsad ng isang rebolusyon – ang rebolusyon ng “logiciel libre” o libreng software, at ang paglikha ng napakahalagang proyekto na GNU.
Si Richard Stallman ay higit pa sa isang programmer; siya ay isang pilosopo at isang aktibista. Ang kanyang pananaw ay hindi lamang tungkol sa kung paano gumagana ang software, kundi sa kung paano ito dapat na makipag-ugnayan sa kalayaan at karapatan ng mga gumagamit. Noong mga unang taon ng computing, ang software ay madalas na kasama ng hardware, na nagbibigay-daan sa mga gumagamit na baguhin at pagbutihin ito. Ngunit habang lumalago ang industriya, nagsimulang maging pribado at sarado ang mga software, na nililimitahan ang kakayahan ng mga tao na maunawaan, baguhin, at ibahagi ang mga ito.
Dito pumasok si Stallman. Naniniwala siya na ang mga gumagamit ng software ay may karapatan na malaman kung paano ito ginawa, na baguhin ito para sa kanilang sariling mga pangangailangan, at na ibahagi ito sa iba. Hindi ito nangangahulugang “libreng” sa presyo (bagaman madalas ay libre rin ito), kundi “malaya” sa mga restriksyon. Ang ideyang ito ang nagbigay-buhay sa konsepto ng “malayang software” (free software), na sinusuportahan ng apat na pundamental na kalayaan:
- Kalayaan na patakbuhin ang programa para sa anumang layunin.
- Kalayaan na pag-aralan kung paano gumagana ang programa at baguhin ito upang magawa nito ang anumang gusto mo.
- Kalayaan na muling ipamahagi ang mga kopya upang matulungan mo ang iyong kapitbahay.
- Kalayaan na ipamahagi ang mga kopya ng iyong binagong bersyon sa iba.
Upang maisakatuparan ang kanyang pananaw, nilikha ni Stallman ang proyekto ng GNU. Ang GNU ay isang recursive acronym para sa “GNU’s Not Unix!” – isang pagkilala sa Unix, isang kilalang operating system noong panahong iyon, ngunit may layuning lumikha ng isang kumpletong operating system na malaya at bukas. Sa pamamagitan ng GNU Project, maraming mahalagang bahagi ng isang operating system ang binuo, tulad ng mga kompiler, editor, at iba pang mga kasangkapan.
Ang pinakakilalang bunga ng pagpupursige ni Stallman at ng GNU Project ay ang GNU General Public License (GPL). Ang GPL ay isang napakatalinong lisensya na nagtitiyak na ang anumang software na ginawa gamit ang mga kagamitan ng GNU at ang mismong operating system na GNU ay mananatiling malaya. Ito ay isang uri ng “viral license” kung saan ang mga derivative na gawa ay kailangang sumunod din sa parehong mga patakaran ng kalayaan.
Ang rebolusyon na sinimulan ni Stallman ay nagkaroon ng malalim na epekto sa industriya ng teknolohiya. Hindi lamang nito binigyan ng kapangyarihan ang mga indibidwal at komunidad, kundi nagtulak din ito sa paglikha ng iba pang mga proyekto ng malayang software, na nagresulta sa pag-usbong ng mga teknolohiyang tulad ng Linux (na, sa teknikal na aspeto, ay kernel lamang na ginamit upang makumpleto ang GNU operating system, kaya ang tamang tawag ay GNU/Linux), at marami pang iba na bumubuo sa pundasyon ng internet at modernong computing ngayon.
Sa paggunita sa kanyang mga nagawa, ipinapaalala sa atin ng artikulo ni Korben ang kahalagahan ng patuloy na pagtatanggol sa kalayaan sa digital na mundo. Ang prinsipyo ng malayang software ay hindi lamang isang teknikal na usapin; ito ay tungkol sa pagiging malaya ng mga tao na gamitin, maunawaan, at ibahagi ang kaalaman at mga kasangkapan na humuhubog sa ating buhay. Ang legasiya ni Richard Stallman ay patuloy na nagbibigay inspirasyon sa marami na isulong ang ideya ng isang mas bukas, mas malaya, at mas makataong mundo sa pamamagitan ng teknolohiya.
Richard Stallman – La révolution du logiciel libre et GNU
Naghatid ng balita ang AI.
Ginamit ang sumusunod na tanong upang makabuo ng sagot mula sa Google Gemini:
Ang ‘Richard Stallman – La révolution du logiciel libre et GNU’ ay nailathala ni Korben noong 2025-07-30 11:37. Mangyaring sumulat ng isang detalyadong artikulo na may kaugnay na impormasyon sa isang malumanay na tono. Pakiusap na sumagot sa Tagalog na may artikulo lamang.